Kiedy zakwitnie lipa, aromat rozchodzi się na kilkadziesiąt metrów dookoła, a jeśli drzew jest kilka, wypełnia całą przestrzeń.
Jak bardzo lipa jest zakorzeniona w życiu ludu, pokazuje wielka liczba nazwisk oraz nazw miejscowości wywodzących się od tego drzewa. W Urzędowym Wykazie figuruje kilka stron nazw typu Lipiec, Lipie, Lipnica, Lipka, Lipsk. Powszechnie znane są nazwiska, jak Lipski, Lipiński, Lipowski itd. Podobnie wygląda sytuacja z niemiecką „Linde”, szwedzką „lind”, czy rosyjską „липа”.
Rodzajowa nazwa botaniczna „Tilia” pochodzi od greckiego „tilos” – włókno. Obfitość włókien w korze jest specjalnością lipy. Wykorzystywano je obok włókien lnu do wyrobu tkanin.
W dawnych czasach lipa była klasycznym punktem centralnym we wsi, miejscem spotkań, gdzie kwitło życie towarzyskie. W wielu przypadkach lipa pełniła nawet funkcję „sali tanecznej”. Jej rozłożyste gałęzie były – często przez całe dziesięciolecia – formowane w poziome wieńce. Pod tak uformowaną koroną budowano z desek podest i sala taneczna na wolnym powietrzu była gotowa. Lipa pełniła też inne funkcje:
- Lipa zapewniała ochronę przed burzą i złymi duchami.
- Pod lipą składano przysięgi, odbywano sądy i prowadzono obrady.
- Lipa służyła też do zabawy: drewno lipowe jest jednym z najlepszych do rzeźbienia; owoce ze skrzydełkami można puszczać, jak małe śmigłowce; matowo zielone liście zmieniają się jesienią w ozdobnie złote.
- Słowianie i Germanie używali drewna świętej lipy do rytualnego spalania zmarłych.
- W ludowych podaniach lipa była często miejscem spotkań czarownic. W ramach chrystianizacji stawała się lipa Freji albo Łady lipą Marii, do której odbywały się pielgrzymki.
- Od niepamiętnych czasów ceniono lipę za jej pożytek pszczeli i działanie lecznicze.
LIPA – ROŚLINA LECZNICZA
Lipa, obok swoich dekoracyjnych zalet posiada też wspaniałe właściwości lecznicze. Do celów leczniczych wykorzystuje się najczęściej kwiaty, rzadziej korę, pączki, liście i owoce (orzeszki).
- Kwiat lipowy zawiera flawonoidy (pochodne kwercetyny i kemferolu), garbniki, olejki eteryczne, kwasy organiczne, witaminę PP oraz śluz. W medycynie ludowej stosowany jest jako środek silnie napotny, obniżający gorączkę, wykrztuśny, moczopędny, pobudzający apetyt, uspokajający, obniżający ciśnienie krwi, łagodzący podrażnienia gardła.
W postaci okładów wywar z kwiatu lipowego stosuje się przy oparzeniach, wrzodach, bólach reumatycznych.
- Kora lipowa zawiera wiele śluzu i stosowana jest przy leczeniu hemoroidów, oparzeń.
- Zgniecione pączki lipy albo świeże liście służą jako środek łagodzący przy oparzeniach i innych chorobach.
- Kiedy lipa przekwitnie, dojrzewają owoce – orzeszki o średnicy do 7 mm. Są one jadalne i smakiem przypominają orzechy. Roztarte na proszek dojrzałe orzeszki stosowane są przy krwawieniach z nosa, jako tampony.
Działanie łagodzące przy wielu dolegliwościach
Kwiat lipowy, jako herbatka, okład, opatrunek albo kąpiel są nie do zastąpienia w domowej apteczce. Znacząco łagodzą liczne dolegliwości.
Skuteczne działanie przeciwko przeziębieniom
Kwiat lipowy jest przede wszystkim skutecznie stosowany przy infekcjach gorączkowych, bólach gardła oraz chorobach dróg oddechowych. Działanie napotne, łagodzące podrażnienia i wykrztuśne poprawia znacząco stan chorego.
Także przy bólach gardła kwiat lipowy działa doskonale. Substancje śluzowe zawarte w kwiatach powlekają podrażnioną i będącą w stanie zapalnym śluzówkę warstwą ochronną, która działa przeciwzapalnie i łagodząco. Ze względu na swój łagodny i przyjemny smak, herbatka z kwiatu lipowego jest chętnie przyjmowana przez dzieci.
Właściwości moczopędne i przeciwskurczowe
Obszar zastosowania kwiatu lipowego nie ogranicza się oczywiście do chorób przeziębieniowych. Jego działanie moczopędne i rozkurczowe znajduje zastosowanie przy wielu innych dolegliwościach. Pomaga na bóle głowy i żołądka a nawet przy chorobach nerek i pęcherza moczowego poprzez przyspieszone wydalanie moczu.
OKŁADY I KĄPIELE
Przy stosowaniu zewnętrznym kwiat lipowy wykazuje działanie uspokajające i łagodzące. Szczególnie przy swędzących chorobach skóry, ale także przy oparzeniach słonecznych okłady z naparu kwiatu lipowego przynoszą znaczącą ulgę. Poza tym kwiaty lipy wspomagają leczenie ran i owrzodzeń.
Przy bezsenności kąpiel w naparze z kwiatu lipowego może zdziałać cuda. Uspokaja, odpręża i ułatwia zasypianie.
Jak widać, dostojna i uważana przez wieki za święte drzewo lipa może i dzisiaj przynieść nam ulgę przy wielu dolegliwościach.
